De creatieve pyramide

• Miriam Janssen -
• 06/11/2017  |  Comments (0)

---

Het was de eerste avond van een nieuwe schrijfretraite, en de deelneemsters stelden hun schrijfproject van die week aan elkaar voor.
Ineens kwam ik op het idee om op het bord 'even' de creatieve driehoek te tekenen die ik tegenwoordig gebruik bij de training van schoolteams. En nu snap ik niet dat ik dat niet eerder heb gedaan!
De hele week kwam 'de piramide van het creatieve proces' voorbij; in de onderlingen uitwisseling, in de werkbesprekingen, tijdens de coaching.

Het idee is eenvoudig: in de eerste helft van je traject is je werk nog in de schrijversfase, daar heeft geen enkele lezer iets mee te maken. Je begint daar met veel ideetjes en woorden (verzamelfase), je zoekt en probeert, schrijft je los. Het hoeft immers nog niets voor te stellen, de lezersfase volgt later pas!
En ook in de tweede fase is de tekst vooral nog van jou zelf. Eventueel leg je hem, duidelijk als kladversie, voor aan een medeschrijver of coach- maar die kijkt heel globaal, misschien naar de tekstsoort ('Het lijkt me meer autobio dan fictie') of naar de stijl: 'Wat een heerlijk woedend stukje is dit!' Of: 'Deze beginzinnen trekken mij gelijk het verhaal in'.

Elke schrijfster in deze week plaatste haar tekst(en) in één of twee van de vier fases, en dingen vielen op hun plaats.
'Ik dacht dat ik al bijna klaar was en zag het boek al voor me; maar ik ben nog bezig in de onderste helft van de driehoek'.
'Nu snap ik waarom ik mijn teksten nooit af vind, altijd losse flodders. Sommige zijn dat ook, dat zijn gewoon lekker losschrijfteksten, die ik bewaar voor mezelf (fase 1). Maar andere zijn al een kladversie geworden, waar ik misschien aan wil sleutelen tot het een lezersversie is. Dat kan ik hier testen'.
'Ik was maar aan het prutsen en proberen (1e fase); maar nu ik besloten heb dat de structuur van mijn teksten niet een samenhangend verhaal hoeft te worden, maar uit fragmenten mag bestaan....blijk ik ineens een stuk verder!'
'Ik probeer iets uit, en dat is het nog echt niet. Maar dat mag, want ik ben nog aan het experimenteren in fase 1. Maar met een andere tekst ben ik bijna in fase 4, dat is ook heerlijk: toch nog iets echt af!'

Zo werd de piramide een stevig bouwwerk waar ieder haar teksten een plaatsje in kon geven. 'De piramide van Janssen', zei een cursist.
Is dat zo? De vier fases kennen allee schrijfdocenten, maar ik weet zelf niet meer hoe de driehoek (vanuit divergeren naar convergeren) ontstaan is.
Dus patent durf ik niet aan te vragen!