Blog
Creativiteit is de kunst van het loslaten
Creativiteit is de kunst van het loslaten
Dit is de teneur van hoofdstuk 27: 'Doe eens creatief', van wetenschapsjournalist Mark Mieras. Het staat in zijn boek : 'Ben ik dat? Wat hersenonderzoek vertelt over onszelf', Nieuw Amsterdam, vanaf 10e (gewijzigde) druk 2011.
De auteur hield een inleiding op de jaarlijkse Overijsselse bijeenkomst 'Cultuur in Zicht'. Daar komen uit de hele provincie vertegenwoordigers van basisscholen voor nieuwe inspiratie en informatie over het culturele aanbod voor hun scholen. Mieras liep als een tovenaar heen en weer over het toneel, sprak ons toe, stelde vragen. Op zijn beelden lichtten tot dan onbekende hersendelen op; hij illustreerde met recent wetenschappelijk onderzoek het belang van creativiteit voor de ontwikkeling en verfijning van de hersenen.
Dat je dat belang kunt zien flakkeren en aanwijzen op een scherm, was een opsteker voor alle cultuurcoördinatoren. Zij lopen zich het vuur uit de sloffen om op hun school de cultuureducatie te bevorderen, maar krijgen vaak nul op het rekest van collega's: 'het is allemaal teveel' en 'uiteindelijk gaat het toch om de basisvaardigheden en kennis: rekenen en taal'.
Kunst een luxe, een 'linkse hobby'?
Volgens Mieras en alle wetenschappers die hij citeert, niet dus. Het is geen luxe, maar zelfs noodzaak, dat je je eigen hersenen en die van je leerlingen flexibel houdt en maakt door muziek, tekenen, verhalen, dans enz.
Het belangrijkste verschil tussen wel en niet creatieve mensen blijkt, dat de eersten hun (meer intuïtieve, globale) rechter hersenhelft meer gebruiken en vooral deze soepeler laten samenwerken met de (rationelere, preciezere) linker hersenhelft. Creatief denken is 'out of the box' denken, zodat er meer ruimte komt voor het onverwachte, onbekende. Dat soort denken kan gehinderd worden door de functies die wij op school juist trainen: redeneren, scherp zien, ordenen, focussen, verwoorden, controleren. Kinderen worden vaak minder creatief , naarmate ze ouder worden.
Een creatief persoon weet die schoolse vaardigheden echter op de juiste momenten aan de kant te zetten, de controlecentra te dempen en de aandacht 'off-focus' te houden. Bij een jazzmusicus die improviseert, daalt de activiteit van twee delen van de prefrontale hersenschors, die o.a. helpen plannen en die helpen herinneren. Als deze functies gedempt worden, kan er muziek ontstaan die zich onttrekt aan wat al eens eerder is gehoord: er komt in het hoofd ruimte vrij voor improviseren, het ongehoorde, het nieuwe.
Ik wil wat specifieker ingaan op de werking van kunstonderwijs op de hersenen van kinderen in een blog na 21 september. Dan is er een inspiratiebijeenkomst van de scholen in Enschede met Mark Mieras, waarbij wij als kunstdocenten aansluitend workshops verzorgen.
Als voorafje vandaag deze uitsnede van het genoemde hoofdstuk. Het boek kan ik aanbevelen, het is zeer boeiend en ook nog leuk geschreven.
Het hoofdstuk over creativiteit eindigt met de prachtige zinnen: 'Laat je hersenen dwalen. Inspiratie is de kunst van loslaten, van aandachtig niet je best doen'. Dan heb ik weer helemaal het gevoel dat we goed zitten met de methodieken voor het creatief schrijven, waarin je niets anders doet dan voorwaarden scheppen voor dát proces.
Miriam Janssen,
Juli 2011
Reageer
Door op Verzenden te klikken gaat u akkoord met onze Privacyverklaring (AVG)